อาคารที่ต้องติดตั้งสปริงเกอร์ (Sprinkler) ดับเพลิงตามกฎหมาย

การติดตั้งระบบสปริงเกอร์ (Sprinkler) ดับเพลิงในอาคารเป็นการดำเนินการที่มีความสำคัญเพื่อเพิ่มความปลอดภัยจากอัคคีภัยในสถานที่ต่างๆ โดยเฉพาะในอาคารและโรงงานที่มีความเสี่ยงสูงจากการเกิดไฟไหม้ ระบบ Sprinkler ช่วยลดความรุนแรงของไฟและสามารถควบคุมเพลิงให้ไม่ลุกลามไปยังส่วนอื่นๆ ของอาคาร โดยที่ไม่ต้องพึ่งพาการดับเพลิงจากมนุษย์หรืออุปกรณ์ดับเพลิงอื่นๆ เพียงแค่ปล่อยน้ำจากหัวฉีดที่ติดตั้งทั่วทั้งอาคาร

ข้อกำหนดกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการติดตั้งสปริงเกอร์ดับเพลิง

ตามกฎหมายของประเทศไทย การติดตั้งระบบสปริงเกอร์ ดับเพลิงจะมีข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องทั้งในพระราชบัญญัติควบคุมอาคารและพระราชบัญญัติโรงงาน ซึ่งกำหนดว่าผู้ประกอบการหรือเจ้าของอาคารที่มีขนาดและประเภทตามเกณฑ์ที่กำหนดจะต้องติดตั้งระบบสปริงเกอร์เพื่อความปลอดภัยของผู้ที่อยู่ภายในอาคารและป้องกันความเสียหายจากอัคคีภัย

1. พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร

พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 เป็นกฎหมายที่กำหนดข้อบังคับเกี่ยวกับการก่อสร้างอาคารในประเทศไทย โดยมีข้อกำหนดในหลายด้านเพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งานอาคาร รวมทั้งการติดตั้งระบบดับเพลิง เพื่อป้องกันการลุกลามของเพลิงในกรณีที่เกิดเหตุการณ์ไฟไหม้

ตามข้อกำหนดในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร ระบุว่า อาคารที่มีพื้นที่ตั้งแต่ 10,000 ตารางเมตร ขึ้นไปจะต้องติดตั้งระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิง (Sprinkler Systems) หรือระบบดับเพลิงที่เทียบเท่า เพื่อให้มั่นใจว่าในกรณีเกิดเหตุไฟไหม้ ระบบดับเพลิงจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและสามารถลดความเสี่ยงจากการเกิดอัคคีภัยในอาคารขนาดใหญ่ได้

2. พระราชบัญญัติโรงงาน

นอกจากพระราชบัญญัติควบคุมอาคารแล้ว พระราชบัญญัติโรงงานก็เป็นอีกหนึ่งกฎหมายที่สำคัญที่กำหนดให้โรงงานที่มีพื้นที่ตั้งแต่ 1,000 ตารางเมตรขึ้นไปและมีการจัดเก็บวัตถุติดไฟหรือผลิตภัณฑ์ที่ติดไฟได้ ต้องติดตั้งระบบสปริงเกอร์ หรือระบบดับเพลิงที่เทียบเท่า

ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องการป้องกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552 ได้กำหนดให้โรงงานที่มีพื้นที่ตั้งแต่ 1,000 ตารางเมตรขึ้นไป และมีการจัดเก็บวัตถุติดไฟ หรือผลิตภัณฑ์ที่ติดไฟได้ จะต้องติดตั้งระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิงหรือระบบดับเพลิงที่เทียบเท่า เพื่อป้องกันการลุกลามของไฟที่อาจเกิดขึ้นในพื้นที่ดังกล่าว

การกำหนดพื้นที่ขั้นต่ำของโรงงานที่ต้องติดตั้งระบบสปริงเกอร์ ดับเพลิง นี้ถือเป็นการดำเนินการที่สำคัญเพื่อป้องกันอันตรายจากอัคคีภัย โดยเฉพาะในโรงงานที่มีการผลิตหรือจัดเก็บวัตถุติดไฟ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิดอัคคีภัยในอุตสาหกรรม

ประเภทและขนาดของอาคารที่ต้องติดตั้งระบบสปริงเกอร์

ตามกฎหมายไทย อาคารประเภทใดบ้างที่จำเป็นต้องติดตั้งระบบสปริงเกอร์ดับเพลิง นั้น ขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้งานและขนาดของอาคาร โดยทั่วไปแล้ว อาคารที่ต้องติดตั้งระบบนี้จะต้องเป็นอาคารที่มีขนาดใหญ่หรือมีการใช้งานที่เสี่ยงต่อการเกิดอัคคีภัย ซึ่งประกอบด้วย:

อาคารที่มีพื้นที่ 10,000 ตารางเมตรขึ้นไป: อาคารที่มีขนาดใหญ่ เช่น ห้างสรรพสินค้า, โรงแรม, อาคารสำนักงาน หรืออาคารพาณิชย์ที่มีพื้นที่มากกว่า 10,000 ตารางเมตร จะต้องติดตั้งระบบ Sprinkler เพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัย
โรงงานที่มีพื้นที่ 1,000 ตารางเมตรขึ้นไป: โรงงานที่มีการผลิตหรือจัดเก็บวัสดุหรือผลิตภัณฑ์ที่สามารถติดไฟได้ เช่น โรงงานผลิตสารเคมี, โรงงานประกอบอุปกรณ์ไฟฟ้า หรือโรงงานผลิตของใช้ในบ้านที่มีขนาดพื้นที่ตั้งแต่ 1,000 ตารางเมตรขึ้นไป จะต้องติดตั้งระบบ Sprinkler เพื่อป้องกันการเกิดไฟไหม้

การพิจารณาว่าต้องติดตั้งระบบ Sprinkler หรือไม่นั้น จึงขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้งานของอาคารและพื้นที่ของอาคารดังกล่าว

หลักเกณฑ์การประเมินและวางแผนการติดตั้งระบบ Sprinkler

การติดตั้งระบบ Sprinkler ในอาคารและโรงงานไม่ได้เป็นเพียงแค่การติดตั้งอุปกรณ์เท่านั้น แต่ต้องมีการประเมินและวางแผนที่ดีเพื่อให้การติดตั้งระบบดับเพลิงนั้นสามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ การประเมินและวางแผนการติดตั้งระบบ Sprinkler ควรคำนึงถึงหลายปัจจัย ได้แก่

ขนาดและประเภทของอาคาร: การประเมินขนาดของอาคารและลักษณะการใช้งานช่วยกำหนดประเภทของระบบ Sprinkler ที่เหมาะสม เช่น ระบบที่ใช้ในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดไฟไหม้ต้องใช้ระบบที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้น
ความเสี่ยงจากอัคคีภัย: การประเมินความเสี่ยงจากอัคคีภัยในพื้นที่ที่อาคารหรือโรงงานตั้งอยู่ จะช่วยให้การติดตั้งระบบ Sprinkler สามารถป้องกันไฟไหม้ได้อย่างทันท่วงที
การบำรุงรักษาระบบ Sprinkler: ระบบ Sprinkler ต้องได้รับการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพในกรณีเกิดเหตุการณ์ไฟไหม้

สำหรับผู้ที่สนใจใช้บริการตรวจระบบดับเพลิง มืออาชีพ จากวิศวกรที่มีคุณสมบัติตามกฎหมายกำหนด พร้อมเดินทางให้บริการ 77 จังหวัดทั่วประเทศ สามารถปรึกษาทีมวิศวกรฟรี เลือกใช้บริการวันนี้ลดทันที 40%

มาตรฐานการติดตั้งระบบ Sprinkler: NFPA 13

ในด้านการติดตั้งระบบ Sprinkler ดับเพลิงนั้น มาตรฐานที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลและมักนำมาใช้เป็นแนวทางในการติดตั้งระบบ Sprinkler ในอาคารและโรงงาน คือ NFPA 13 (National Fire Protection Association Standard 13) ซึ่งเป็นมาตรฐานที่เผยแพร่โดยสมาคมการป้องกันอัคคีภัยแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา (National Fire Protection Association) โดยมาตรฐานนี้จะครอบคลุมถึงการออกแบบ การติดตั้ง และการบำรุงรักษาระบบ Sprinkler ในสถานที่ต่างๆ

มาตรฐาน NFPA 13 ได้รับการยอมรับและใช้เป็นหลักในการติดตั้งระบบสปริงเกอร์ ในหลายประเทศรวมทั้งประเทศไทย เนื่องจากมีความครอบคลุมและเน้นการลดความเสี่ยงจากอัคคีภัยให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด ซึ่งไม่ได้กำหนดว่าอาคารประเภทไหนต้องติดตั้งบ้าง ตรงจุดนี้จะเป็นข้อกำหนดตามประเทศนั้นๆ ซึ่งของไทยก็คือ พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 และ ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องการป้องกันและระงับอัคคีภัยในโรงงาน พ.ศ. 2552

หลักการสำคัญของมาตรฐาน NFPA 13

1. ออกแบบระบบ Sprinkler:

- - NFPA 13 กำหนดวิธีการออกแบบระบบ Sprinkler ให้เหมาะสมกับประเภทของอาคารและลักษณะการใช้งาน โดยพิจารณาจากปัจจัยหลายอย่าง เช่น ประเภทของอาคาร, ความเสี่ยงจากไฟ, ขนาดและรูปแบบของพื้นที่ที่ต้องการการป้องกัน
  - การออกแบบต้องใช้การคำนวณที่ชัดเจน เพื่อให้มั่นใจได้ว่าแต่ละหัว Sprinkler จะสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพในกรณีเกิดไฟไหม้ เช่น การคำนวณการไหลของน้ำที่จำเป็นและการกระจายตัวของน้ำ เพื่อป้องกันการลุกลามของเพลิง

2. ประเภทของระบบ Sprinkler:

NFPA 13 กำหนดระบบ Sprinkler หลายประเภท โดยแบ่งตามลักษณะการทำงาน เช่น ระบบ Wet Pipe, Dry Pipe, Pre-Action และ Deluge Systems ซึ่งแต่ละประเภทเหมาะสมกับการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน

- - Wet Pipe System: ระบบที่ใช้น้ำอยู่ตลอดเวลาในท่อ และจะปล่อยน้ำเมื่อหัว Sprinkler ทำงาน
  - Dry Pipe System: ระบบที่ใช้อากาศหรือไนโตรเจนในการเติมท่อจนกว่าหัว Sprinkler จะทำงาน จากนั้นน้ำจะไหลเข้าไปในท่อ
  - Pre-Action System: ระบบที่ใช้ทั้งการตรวจจับสัญญาณไฟและการเปิดหัว Sprinkler เมื่อเกิดไฟ
  - Deluge System: ระบบที่ปล่อยน้ำจากหัว Sprinkler ทั้งหมดในทันทีที่มีสัญญาณเตือน

บำรุงรักษาระบบ Sprinkler

3. ติดตั้งและการบำรุงรักษา:

- - NFPA 13 กำหนดวิธีการติดตั้งอย่างละเอียด รวมถึงการเลือกวัสดุที่เหมาะสมและวิธีการติดตั้งที่มีมาตรฐานสูง เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุหรือปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการทำงานของระบบ
  - นอกจากนี้ยังมีข้อกำหนดเกี่ยวกับการบำรุงรักษาและการทดสอบระบบอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้มั่นใจว่าอุปกรณ์ทุกชิ้นยังทำงานได้ตามปกติ โดยเฉพาะการตรวจสอบหัวสปริงเกอร์ และระบบท่อน้ำที่ต้องการการดูแลอย่างต่อเนื่อง

4. คำนวณปริมาณน้ำที่ต้องการ:

NFPA 13 กำหนดการคำนวณปริมาณน้ำที่ต้องการสำหรับระบบ Sprinkler โดยขึ้นอยู่กับขนาดและประเภทของพื้นที่ที่ต้องการป้องกัน เช่น ความจุของน้ำที่ต้องจ่ายในช่วงเวลาเริ่มต้นของการดับไฟ รวมถึงระยะเวลาที่น้ำต้องถูกพ่นออกมาจนกว่าการดับไฟจะสำเร็จ

5. วิธีการทดสอบระบบ:

NFPA 13 กำหนดให้มีการทดสอบระบบ Sprinkler ทุกปี โดยเฉพาะการทดสอบการไหลของน้ำและการทำงานของหัว Sprinkler เพื่อให้มั่นใจว่าอุปกรณ์ทุกชิ้นพร้อมใช้งานในกรณีที่เกิดเหตุเพลิงไหม้จริงๆ

ความสำคัญของการใช้มาตรฐาน NFPA 13 ในการติดตั้ง Sprinkler

การติดตั้งระบบ Sprinkler ตามมาตรฐาน NFPA 13 จะช่วยให้เจ้าของอาคารและโรงงานสามารถลดความเสี่ยงจากอัคคีภัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมาตรฐานนี้ได้รับการออกแบบให้เหมาะสมกับลักษณะต่างๆ ของอาคารและสภาพแวดล้อม รวมทั้งช่วยในการกำหนดวิธีการติดตั้งที่เหมาะสมและปลอดภัย

การใช้มาตรฐาน NFPA 13 ยังช่วยให้เจ้าของอาคารหรือผู้ประกอบการมั่นใจได้ว่าการติดตั้งระบบ Sprinkler ของตนจะสอดคล้องกับข้อกำหนดทางกฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัยที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล ซึ่งมีความสำคัญในการลดความเสี่ยงจากไฟไหม้ที่อาจทำให้เกิดความเสียหายทั้งทรัพย์สินและชีวิตของผู้ที่อยู่ในอาคาร

สรุป

การติดตั้งระบบ Sprinkler ดับเพลิงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับอาคารและโรงงานที่มีขนาดและประเภทตามที่กฎหมายกำหนด โดยกฎหมายทั้งในพระราชบัญญัติควบคุมอาคารและพระราชบัญญัติโรงงาน ได้กำหนดขนาดและประเภทของอาคารที่ต้องติดตั้งระบบนี้ เพื่อความปลอดภัยจากอัคคีภัย และลดความเสี่ยงจากการเกิดไฟไหม้ที่อาจทำให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน

นายจ้างและผู้ประกอบการที่มีอาคารหรือโรงงานตามข้อกำหนดในกฎหมายควรให้ความสำคัญในการติดตั้งระบบ Sprinkler ตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบและก่อสร้าง เพื่อให้สอดคล้องกับข้อกำหนดทางกฎหมายและเพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งานอาคารและพนักงานในโรงงาน

อ้างอิง

บทความที่น่าสนใจ

NFPA 13 ติดตั้งสปริงเกอร์สปริงเกอร์สปริงเกอร์ดับเพลิง อาคารที่ต้องติดตั้งสปริงเกอร์